In het Boskoopse boomteeltgebied is dankzij invoering van de plattelandswoning de herstructurering van het boomteeltgebied een succes. In de glastuinbouwgebieden Westland en Oostland loopt de herstructurering zeer moeizaam. Tegelijkertijd weigeren de gemeentes in het Westland en Oostland de bestemming van bedrijfswoningen te wijzigen naar plattelandswoning. Wij constateren een verband.

Ons kantoor bemiddeld al twintig jaar bij de aan- en verkoop van glastuinbouwbedrijven en heeft vele herstructureringsprojecten begeleid waarbij glastuinbouwbedrijven werden samengevoegd. Na de glastuinbouwcrisis van 2009 tot 2015 is de herstructurering tot stilstand gekomen in het Westland en Oostland (Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland en Zuidplas). Ondanks de adviezen van geldverslindende adviesbureaus en zelfs aankopen door stallingsbedrijven staat de herstructurering nagenoeg stil.

Succes in Boskoops boomteeltgebied
Ook taxeren wij al twintig jaar boomkwekerijen in het Boskoopse boomteeltgebied. Een sector die zware jaren heeft gehad en een paar jaren geleden hoofdzakelijk bestond uit kleine smalle bedrijven. Inmiddels is de sector opgebloeid en worden bedrijven achter elkaar samengevoegd en gemoderniseerd. Een vliegwiel in deze ontwikkeling is de welwillende medewerking van de gemeente Alphen aan den Rijn aan het wijzigen van de bestemming van de bedrijfswoningen naar plattelandswoning.

De gemeente Alphen aan den Rijn werkt sinds 2016 soepel mee bij het wijzigen van de bestemming van inmiddels honderden bedrijfswoningen naar plattelandswoning. Er werd hierbij niet op een vierkante meter gekeken en de kosten voor bestemmingswijziging waren bijzonder laag. Een dikke pluim voor de gemeente Alphen aan den Rijn!

Gevolg is dat ondernemers die hun bedrijf willen verkopen zich geen zorgen meer hoeven te maken over de verkoop van hun woning. Immers kan deze plattelandswoning ook aan burgers verkocht worden. Ook kan door de waardestijging van de woning (vrijwel altijd fiscaal onbelast) ook genoegen genomen worden met een lagere prijs voor de grond van het bedrijf. Het gevolg tientallen transacties en een florerende boomteeltsector. Een succesvolle boomteeltsector die inmiddels ook de glastuinbouwgebieden in de gemeente Zuidplas langzamerhand overneemt.

Mislukkingen in Westland en Oostland
Hoe anders is het in de gemeentes waar de herstructurering van de glastuinbouw maar niet wil slagen. De gemeentes daar werken niet of nauwelijks mee aan het omzetten van een bedrijfswoning naar de bestemming plattelandswoning of een bestemming Wonen. Er worden strenge eisen gesteld, torenhoge kosten in rekening gebracht en vrijwel elk verzoek wordt afgewezen.

Het gevolg is dat tuinders bij verkoop van hun grond vrezen hun bedrijfswoning niet meer te kunnen verkopen. Gevolg is dat de oude tuin dan maar verpacht wordt voor koude teelten en zijn zelfs dan maar de bedrijfswoningen gaan verhuren voor huisvesting van personeel. Het gevolg is dat oude kassen blijven bestaan en de tuinbouwgebieden vrijwel uitsluitend nog bevolkt worden door Oost-Europeanen.

Meer exemplarisch voor het beleid van deze gemeentes is dat wij inmiddels tientallen cliënten hebben waarbij zij al decennia geleden het bedrijf hebben gestaakt of verkocht hebben aan de buren en de woning agrarisch moet blijven omdat de gemeentelijk medewerker vaak om principiële reden niet wil meewerken aan een bestemmingswijziging. Als argument wordt dan tot onze grote verbazing gebruikt dat dit de herstructurering van de glastuinbouw niet ten goede komt. Juist het tegenovergestelde is waar.

Voer de plattelandswoning nu in!
Hierbij een oproep, namens vele cliënten, aan de gemeentes Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland en Westland om hun beleid aan te passen en met grote spoed het beleidsinstrument Plattelandswoning in te voeren. Dit kan met een paraplubestemmingsplan voor het gehele glastuinbouwgebied waarin de mogelijkheid voor omzetting naar plattelandswoning wordt opgenomen.

Tegengeworpen kan worden dat er geen empirisch bewijs is voor mijn stelling dat de plattelandswoning het vliegwiel kan zijn voor de herstructurering. Inderdaad betreft het alleen een enkelvoudige (n=1) observatie in een ander gebied. Het is wel de langdurige ervaring van een praktisch ingestelde ervaren makelaar/taxateur die voor het belangen van zijn klanten opkomt. Wellicht is ons praktische marktgevoel van groter belang dan de theoretische exercities van beleidsmakers. En dat ik bij dit verzoek ook voor mijn klanten opkom kan ik niet ontkennen, voor mij geldt eerst klantbelang en dan pas algemeen belang.

Maar inmiddels wordt er al jaren getrokken aan de herstructurering door adviseurs en beleidsmakers zonder groot succes. Tegelijkertijd en zitten onze cliënten dezelfde lange tijd al in grote onzekerheid. Een gemeente die voor alle woningen in het lint een eenduidig beleid uitzet zoals de gemeente Alphen aan den Rijn het wel aandurfde, kan juist het verschil maken. Het kost de gemeenschap niets en het levert veel op.

Indien soepel, snel en goedkoop wordt meegewerkt aan verzoeken tot het omzetten van de bestemming van een bedrijfswoning naar een plattelandswoning, dan verzeker ik een succesvolle herstructurering van de glastuinbouw.

E.D.J. Westmaas REV RT Bc
Westmaas Makelaardij B.V.